حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی چهار شاخه اصلی مذهب اهل سنت هستند که به مرور زمان و با ظهور اندیشه های دیگر هر یک از آنها چندین زیرشاخه پیدا کردند. براین اساس فرقه  وهابیت از زیرمجموعه های شاخه  حنبلی بوده  و مبانی اعتقادی و فکری خود را منسوب به احمد بن حنبل می داند.

ابن تیمیه مغز متفکر فرقه ضاله وهابیت و تفکر سلفی است که توسط محمد بن عبد الوهاب نجدی در قرن ۱۲ هجری به عنوان یک فرقه  مشهور شد و حکومتی را با پشتوانه سیاست و قدرت نظامی محمد بن سعود، پدر خاندان آل سعود در عربستان شکل گرفت. خانواده محمد بن عبدالوهاب عقاید او را منحط و انحرافی می دانستند. مثلا پدر محمد بن عبدالوهاب در مورد فرزندش عقیده داشت که او گمراه است و مردم را از ارتباط با وی برحذر می‏ داشت. (الدرر السنیّه فی الردّ علی الوهّابیّه، ص ۴۲)

علاوه بر خانواده علمای  برجسته اهل سنت نیز مبانی فکری و فقهی ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب را رد کردند. از جمله می توان به نظرات تقی الدین سبکی در کتاب هایی به نام «شفاء السقام فی زیاره خیر الانام» و «الدره المضیئه فی الرد علی ابن تیمیه» اشاره کرد. افزون بر آن  ابن حجر عسقلانی مؤلف کتاب فتح الباری در شرح صحیح بخاری، ابن هیثمی، ملا قاری حنفی، ابن شاکر کتبی، محمود کوثری مصری،  یوسف بن اسماعیل بن یوسف و حصنی دمشقی  نیز از علمای بزرگ  اهل سنت عقاید ابن تیمیه را مردود اعلام و نسبت به آن اعلام برائت کردند و آن را با اساس اسلام ناسازگار دانستند.

جی سی ورلمان، نویسنده و تحلیلگر سیاسی در مقاله ای با عنوان «داعش؛ زاییده اتحاد نامیمون غرب و سکولارهای بعثی» به میدل ایست آی، وبسایت خبری رویدادهای خاورمیانه نوشت: «نشریه آلمانی اشپیگل اسنادی را منتشر کرده بار دیگر تئوری اسلامی بودن داعش داعش را رد کرده است. این اسناد از خانه ای در سوریه به دست آمد که توسط یکی از مقامات اطلاعاتی سابق عراقی اشغال شد. این اسناد حاکی از طرحی است که برای تاسیس و فعالیت داعش ارائه شده و نشان می دهد که تشکیل داعش تا چه حد از تشکیل یک گروه مذهبی فاصله دارد. بر اساس این اسناد – و همانگونه که برخی فرضیات نیز مطرح شده بود- گروهی از بعثی ها و سکولارهای طرفدار صدام، استراتژی تاسیس گروهی تحت عنوان «دولت اسلامی»  را بنیان گذاری کرد تا با استفاده از آن، قدرت سیاسی را به این حزب معدوم بازگردانند.