وی غزل‌سرای بزرگی بود و در غزلیات خود از عشق‌های نافرجام، زندگی سخت و مصائب و مشکلات خود یاد کرده‌است. کلیات وحشی متجاوز از نُه هزار بیت و شامل قصیده، ترکیب بند و ترجیع بند، غزل، قطعه، رباعی و مثنوی است.

کمال‌الدّین یا شمس‌الدّین محمّد وحشی بافقی یکی از شاعران نامدار سدهٔ دهم ایران است که در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهر بافق از توابع یزد چشم به جهان گشود. دوران زندگی او با پادشاهی شاه طهماسب صفوی و شاه اسماعیل دوم و شاه محمد خدابنده هم‌زمان بود. وی تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش سپری نمود. وحشی در جوانی به یزد رفت و از دانشمندان و سخنگویان آن شهر کسب فیض کرد و پس از چند سال به کاشان عزیمت نمود و شغل مکتب‌داری را برگزید. وی پس از روزگاری اقامت در کاشان و سفر به بندر هرمز و هندوستان، در اواسط عمر به یزد یا کرمان دقیقا مشخص نیست بازگشت و تا پایان عمر (سال ۹۹۱ هجری قمری) در این شهر زندگی کرد. این شاعر بزرگ روزگار خود را با اندوه و سختی و تنگدستی و تنهایی گذراند و در اشعار زیبا و دلکش او سوز و گداز این سال‌های تنهایی مشخص است. وی غزل‌سرای بزرگی بود و در غزلیات خود از عشق‌های نافرجام، زندگی سخت و مصائب و مشکلات خود یاد کرده‌است. کلیات وحشی متجاوز از نُه هزار بیت و شامل قصیده، ترکیب بند و ترجیع بند، غزل، قطعه، رباعی و مثنوی است.
وحشی دو منظومهٔ عاشقانه دارد: یکی ناظر و منظور شامل ۱۵۶۱ بیت بر وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن و در بحر هزج مسدس محذوف که عشق پسران شاه و وزیری را بر یکدیگر روایت می‌کند، دیگری فرهاد و شیرین به استقبال از خسرو و شیرین نظامی گنجه‌ای بر وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن و در بحر هزج مسدس محذوف. مثنوی نخستین به سال ۹۶۶ به پایان رسید امّا مثنوی دوم که از شاهکارهای ادب دراماتیک پارسی است، هم از عهد شاعر شهرت بسیار یافت لیکن وحشی ۱۰۷۰ بیت از آن را ساخت. بعدها وصال شیرازی شاعر مشهور سده سیزدهم هجری (۱۲۶۲-۱۱۹۲) سروده و با افزودن ۱۲۵۱ بیت آن را به پایان رسانیده‌است. شاعری دیگر به نام صابر شیرازی بعد از وصال ۳۰۴ بیت بر این منظومه افزود. خلد برین در ۵۸۶ بیت مثنوی مشهور دیگری از وحشی به پیروی از مخزن‌الاسرار نظامی گنجه‌ای بر وزن مفتعلن مفتعلن فاعلن در بحر سریع مسدس مطوی مکشوف سروده شده است.^[۱] مثنوی‌های کوتاهی از وحشی در مدح و هجو و نظایر آن‌ها بازمانده که اهمیت منظومه‌های یادشده را ندارد.
دیوان وحشی بافقی ۹۰۷۶ بیت مشتمل بر ۳۹۵ غزل شامل ۲۳۳۸ بیت، ۴۳ قصیده شامل ۱۸۷۰ بیت، ۴۳ قطعه شامل ۲۲۴ بیت، ۶۶ رباعی شامل ۱۳۲ بیت، ۱۱ ترکیب بند شامل ۵۸۵ بیت، ۱ ترجیع بند شامل ۱۲۵ بیت، ۱ مخمس شامل ۱۲ بیت، ۱۰ مثنوی شامل ۳۷۹۰ بیت است که با تصحیح عزیزالله علیزاده در انتشارات فردوس در تهران در سال ۱۳۹۲ در ۶۷۲ صفحه منتشر شده‌است.

خانه شاعر عاشقانه‌ها، وحشی بافقی، در بافق یزد پیدا شد. حالا می‌توانیم تصویری داشته باشیم از محل زندگی شاعر برجسته قرن دهم که بیش از نه هزار بیت عاشقانه پر سوز و گداز در ادب فارسی، به یادگار گذاشته است.

وحشی بافقی، غزل‌سرای شوریده‌ای است که همواره در غزلیات خود از عشق‌های نافرجام، زندگی سخت و مصائب روزگار سروده است. هرچند او از شاعران نامدار دوره خود است ولی همواره زندگی را در اندوه، سختی، تنگدستی و تنهایی گذرانده است. بی‌سبب نیست برخی او را دلسوخته‌ترین شاعر می‌نامند.

بنابر گزارشی که خبرگزاری ایسنا منتشر کرده است، خانه تاریخی وحشی بافقی، شاعر پرآوازه یزد، به صورت ملکی در حال نابودی یافت شده است که نیازمند مرمت جدی و نگهداری است.

مصطفی فاطمی، مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد، با اشاره به پژوهش‌های گسترده طی سالیان اخیر می‌گوید: «اداره کل میراث فرهنگی یزد طی پژوهش‌های متمادی برای پیدا کردن آرامگاه و خانه این شاعر، براساس متون تاریخی و اشعار وی، خانه تاریخی او در یزد را پیدا کرده؛ خانه‌ای تاریخی که به نام صاحب بعدی آن با عنوان خانه تاریخی «بیات» به ثبت در فهرست آثار ملی رسیده بوده است.»

براساس پژوهش‌ها گفته می‌شود که قدمت خانه تاریخی وحشی بافقی، نه تنها متعلق به دوران صفویه بلکه گویا به دوران قبل‌تر از آن برمی‌گردد. تغییراتی هم در دوران قاجار در این بنا انجام شده است. مدیرکل میراث فرهنگی یزد می‌گوید تلاش دارد تا اصالت خانه بافقی را احیا کند.

حالا در کوچه‌ای تاریخی، معروف به «آروک» یا «اهروک»، خانه‌‌ای تاریخی و ارزشمند قرار دارد، که معماری‌ دست‌نخورده‌اش مرمت، و دوباره به نام وحشی بافقی، شاعر مکتب وقوع، شناخته می‌شود.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استاد یزد، یکی از اقداماتی که در دستور کار اداره کل آمده، معرفی مفاخر فرهنگی و ادبی شهرستان یزد، با هدف توسعه گردشگری ادبی است.

مصطفی فاطمی اضافه می‌کند: «نمادهای تعدادی از مفاخری که خیلی در شهر مشخص نبود را مشخص کردیم که بتوانیم آنها را احیاء کرده و معرفی کنیم. در سالهای اخیر، خانه فرخی یزدی احیا و مرمت شد و سپس سراغ وحشی بافقی رفتیم تا اینکه محل دفن وی را مشخص کنیم. مشخص شد محل دفن وی در ابتدای کوچه «آروک» یا «اهرک» روبروی صحن شازده فاضل هست. نکته جالب این بود که در متون تاریخی هم اشاره شده بود که خانه وحشی بافقی هم در انتهای همین کوچه در شهر یزد قرار داشته است.» 

بر اساس اطلاعات تاریخی موجود، وحشی، زاده بافق بوده و در طول عمر خود، در شهرهای مختلفی مثل بافق، یزد و کاشان سکنی داشته است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد نیز می گوید: « وحشی بافقی در انتهای کوچه آروک سکنی گزید. خود وحشی اشاره کرده است که این خانه را حاکم شهر در اختیار وی قرار داده است. توضیح داده شده که خانه کوچکی بوده است و سردر گلی داشته است و اینکه انتهای کوچه به بازار می‌خورده است.»

به گفته مصطفی فاطمی، تمام شواهد نشان می داد که در همین کوچه مد نظر میراث فرهنگی، خانه‌ای با این مشخصات وجود دارد. در انتهای کوچه، باغ اهر یا باغ درخت زبان گنجشک است. بعد از آن خانه‌های بزرگی هست. در میان آنها، خانه ای کوچک برجای مانده است؛ تنها یک خانه کوچک که معماری صفوی دارد و اتفاقا با علائمی که وحشی در اشعارش به آنها اشاره می‌کند منطبق است.

کار مرمت خانه تاریخی وحشی آغاز شده و تیم مرمت امیدوار است بتواند یک‌ساله کار مرمت را به پایان برساند.

وحشی، در دوران پادشاهی شاه طهماسب صفوی و شاه اسماعیل دوم و شاه محمد خدابنده زیسته است.

وحشی، شاعر گوشه‌گیر ایرانی که می‌گوید:

«عجب مرغی نه جایی در قفس نی از قفس بیرون           ز دام و دانه و پروازگاه و آشیان فارغ» 

در جوار باغ‌های درختان زبان گنجشک، عمری زیست و حاضر به ترک ایران و سفر به دوردست نشد. خودش به سبب گوشه‌گیری لقب وحشی را برای خود برگزید. وحشی بافقی در سال ۹۹۱ هجری قمری، در سن ۵۲ سالگی بر اثر تب شدید از دنیا رفت.